Günlük ders planı hazırlama süreci, belirli derslerin sırayla ve günlük akışa uygun bir şekilde hazırlanmasından daha fazlasıdır. Öncelikle 2024 yılı için müfredatta meydana gelen değişiklikler incelenmeli ve tüm müfredata dair detaylara hâkim olunmalıdır. Daha sonrasında plan hazırlığı, öğrencilerin öğrenme ve anlama dinamiklerinin genel manada tespit edilmesiyle başlamalıdır. Böylelikle anlatılan konuların, sınavlarda işe yarar tüm bilgilerin ve genel kültür katkısı sağlayacak unsurların aktarımı için bir yol haritası elde edilecektir. Aynı zamanda öğrenci merkezli ve etkileşim oranının yüksek olduğu, başarı odaklı bir plan ortaya çıkacaktır.
Günlük Ders Planı Nedir? Neden Önemlidir?
Öğretmenlerin; bir dersin hangi içeriklerden oluşacağı, hangi yöntemlerle işleneceği ve anlatılanlarla birlikte ulaşılmak istenen hedefin ne olduğunu içeren tüm detaylara günlük ders planı adı verilir. Öğrencilerin ve öğretmenlerin başarısı adına kilit rol oynayan bir süreci kapsar. Dersin akışını kontrol altında tutar ve tutarla bir ilerlemenin temelini oluşturur.
Günlük ders planının bu denli önemli olmasının temel sebepleri ise şunlardır:
Ders anlatım organizasyonunun kararlı bir şekilde ilerlemesini sağlar.
Öğrencilerin mevcut durumları, bireysel farklılıkları ve öğrenme hızlarını kapsar. Bu nedenle öğrencilerin çok daha katılım sağladığı bir ders işleyiş süreci ortaya çıkar.
Zaman verimliliğini maksimum düzeye çıkarır ve zaman özelindeki yeni fırsatların keşfini de kolaylaştırır.
İyi bir günlük ders planı hazırlama süreci doğru aşamalarla mümkün olur. Öğrencilerin hangi zaman diliminde, hangi noktada ve ne tür bir bilgi hazinesine sahip olacakları böylelikle önceden belirlenmiş olur. Öğrenme sürecini çok ciddi bir biçimde optimize eder.
Günlük Ders Planı Hazırlamaya Nereden Başlanır? Aşamaları Nelerdir?
Bir günlük ders planı hazırlamak adına öğretmenlerin öncelikle hedefleri ve kazanımları netleştirmeleri şarttır. Öğrencilerin hangi bilgilerin kazandırılması gerektiği belirlenmelidir. Temel olarak kazandırılacak bilgi, beceri ve tutumların belirlenmemesi, sürecin bir noktada aksamasına yol açar.
- 1.
Hedef ve Kazanımların Belirlenmesi: Öğrencilerin ders süreci sonunda hangi bilgi, beceri ve tutumlara sahip olacakları belirlemek, dersin yönünü belirler. Aynı zamanda öğrencilerin eğitim sürecine katılım ve öğrenme faaliyetlerine de pozitif anlamda yansır. “Ne öğrenilecek? Bu bilgi nasıl kullanılacak? Öğrenme nasıl değerlendirilecek?” soruları, ilk aşama için en temel unsurlardır.
- 2.
Konu ve İçeriğinin Neler Olacağının Tespit Edilmesi: Ders süreci içerisinde işlenecek konuların yaş grubu, ilgi alanları, öğrenme kapasitesiyle ilişkisinin kurulması gerekir. İlgi çekecek materyaller ve akılda kalıcı uygulamalar, bu aşamada mutlaka devreye girmelidir. Örneklemelerle çok daha etkin bir öğrenim süreci gerçekleşecektir.
- 3.
Yöntem ve Tekniklerin Tespiti: Soru-cevap, tartışma, beyin fırtınası gibi geleneksel yöntemler, bu aşamada öğretim teknikleri olarak kullanılabilir. Bununla birlikte teknolojiye dayalı olan videolu, simülasyonlu ve çeşitli diğer interaktif tekniklere de başvurulabilir.
- 4.
Ölçme ve Değerlendirme Yöntemleri: Ders sonunda anlatılan tüm unsurların ne ölçüde öğrencilerde yer edindiği mutlaka tespit edilmelidir. Ders verimliliğini görebilmek adına ufak çaplı soru-cevap süreçleri, not kaygısı olmayan yazılı sınavlar vb. diğer birçok değerlendirme uygulaması yapılabilir.
- 5.
Esneklik Senaryoları: Ders planı oluştururken her aşamanın kusursuz ilerleyeceğini düşünmek büyük bir hata olacaktır. Bu nedenle oluşabilecek olumsuz durumlar ve aksaklıklar da bir senaryo dahilinde plan içerisinde yer almalıdır. Olası motivasyon düşürücü unsurlara hazırlıklı olmak ders işleyiş sürecinin çok daha kesintisiz ve etkin ilerlemesine yardımcı olacaktır.
Aşama aşama günlük ders planı hazırlama süreci aşağıdaki gibidir:
Toplamda 5 temel süreçten ibaret olan günlük ders planı hazırlama aşamaları, öğretmenler ve öğrencilerin uyumunu artıracak önemli bir detaydır. Böylelikle öğretim-öğrenim süreçleri çok daha organize, planlı ve etkili bir şekilde yürüyecektir.
Günlük Ders Planı Örneği (Boş)
Başlıklar | Açıklamalar |
Dersin Adı | Dersin adı ve konusu |
Sınıf Düzeyi | Öğrencilerin sınıf seviyesi |
Tarih | Dersin yapılacağı tarih |
Dersin Süresi | Dersin ne kadar süreceği |
Dersin Konusu | İşlenecek konu başlıkları |
Dersin Hedefleri | Dersin sonunda öğrencilere kazandırılacak bilgi ve beceriler |
Gereken Materyaller | Ders sırasında kullanılacak kaynaklar |
Öğretim Yöntem ve Teknikleri | Dersin nasıl işleneceği, hangi yöntemlerin kullanılacağı |
Dersin Akışı | Giriş, gelişme ve sonuç aşamaları |
Değerlendirme Yöntemleri | Öğrencilerin kazanımlarını değerlendirmek için kullanılacak yöntemler |
Ekstra Notlar | Derse ilişkin ek bilgiler veya beklenmedik durumlar için notlar |
Günlük ders planı oluştururken hazır ve boş bir şablon ya da örnek üzerinden ilerlemek, öğretmenler için süreci oldukça hızlı kılacaktır. Boş bir ders planı şablonu, temel gereklilikleri içerirken aynı zamanda kişiselleştirmeniz konusunda da daha yardımcı olacaktır. Aşağıda boş günlük ders planı örneği ile daha verimli bir öğretim sürecine adım atabilirsiniz:
Günlük olarak hazırlanan bu tablo; hafta, ay ve yıl olarak birçok farklı şekilde gerek diğer tablolarla birleştirilebilir gerekse kullanılabilir.
Günlük Ders Planı Hazırlama Programı (Pratik Araçlar)
Günlük ders planı hazırlama programı, öğretmenler için ciddi anlamda zamandan tasarruf sağlar. Aynı zamanda planın çok yönlü ve daha etkin olmasına yardımcı olur. Temel olarak ücretli/ücretsiz olmak üzere plan oluşturabileceğiniz programlar aşağıdakiler gibidir:
- 1.
Google Classroom: Ders materyallerinin düzenlendiği ve öğrencilere dağıtıldığı bir araçtır. Dijital olarak ders planı oluşturmanızı, paylaşmanızı ve öğrencilerin gelişimini takip etmenizi sağlar. Aynı zamanda Google Docs, Sheets, Calendar ve Slides gibi araçlarla doğrudan entegre olur. Böylelikle ders planınızı çok daha detaylı ve net çizelgelerle oluşturmanız söz konusu olur.
- 2.
Planboard: Hızlı bir şekilde ders planı oluşturmak için ideal bir platformdur. Birçok ders şablonu vardır ve günlük, haftalık ya da aylık olarak planlama yapılabilir. Aynı zamanda öğrencilere görev atanabilir ve kullanıcı dostu arayüzü, plan oluşturma konusunda oldukça etkilidir.
- 3.
Trello: Her ne kadar proje yönetim aracı olarak bilinse de ders planı oluşturmak adına da doğru bir tercih olacaktır. Her ders için oluşturulacak kartlar sayesinde öğretim hedefleri, materyaller ve değerlendirme yöntemleri eklenebilir. Böylelikle görsellik ve esneklik konusunda zengin bir günlük ders planı elde edilebilir.
- 4.
Edmodo: Çevrim içi ders planı oluşturmak ve paylaşmak adına Edmodo da sıklıkla tercih edilen seçeneklerden biridir. Sınıf genelinde tartışma başlatmanıza, materyal yüklemesi yapmanıza ve değerlendirme yapmanıza olanak sağlar. Öğrenci-öğretmen etkileşiminin artması adına önemli bir araçtır.
- 5.
Microsoft OneNote: Görseller ve ders materyallerini yükleyerek, kolaylıkla ders planını organize edebileceğiniz bir araçtır. Notlar arasında arama yapma ve eski planları bulma konusunda fazlasıyla zaman kazandırır. Öğrencilerin bir arada ders çalışmasına olanak sağlayan bir aracı da vardır.
- 6.
Canva: Öğretmenler, Canva üzerinden görsel açıdan zengin ve hızlı bir şekilde ders planı oluşturabilirler. Daha çok tablo ya da planın pratik bir şekilde hazırlanmasına olanak sağlar. Aynı zamanda hazırlanan planın çok basit bir şekilde istenilen kişi ya da gruplarla paylaşımına imkân tanır.
Günlük ders planı hazırlama programı, manuel ilerleyecek sürece dair birçok zahmeti direkt olarak ortadan kaldırır.
Her Öğrenci Kademesi için Günlük Ders Planı
Öğrencilerin yaşları ve algı kapasitelerinin yaşlara göre farklılık gösteriyor olması, oluşturulan günlük ders planı için önemli bir detaydır. Her öğrenci kademesine özgü plan oluşturulması, çok daha sağlıklı sonuç alınmasına yardımcı olacaktır. Bu nedenle; ilkokul, ortaokul, lise ve üniversite özelinde farklı ders planları oluşturulmalıdır.
İlkokul Günlük Ders Planı Hazırlama (1-4. Sınıflar)
Somut detayların ve görselliğin ön planda olduğu günlük ders planı oluşturmak ilkokul kademesi öğrencileri için idealdir. Ders planında olması gereken temel özellikler şunlardır:
Dikkat sürelerinin sınırlı olmasından ötürü kısa ve net hedefler belirlenmelidir.
El becerileri ve yaratıcılığı geliştirecek etkileşimli uygulamalar ön planda olmalıdır. Aynı zamanda grup çalışmaları ve oyunlar üzerinden ilerlemek daha zihinlerde yer edinen sonuçları sağlayacaktır.
Videolar, animasyonlar, renkli kartlar ve benzer nitelikteki birçok öğe dersin akışını çok daha akılda kalıcı kılar.
İlkokul günlük ders planı hazırlama süreci yukarıda belirtilen detaylarla çok daha verimli olacaktır.
Ortaokul Günlük Ders Planı Hazırlama (5-8. Sınıflar)
Ortaokul kademesindeki öğrencilerin soyut düşünme becerileri, bir önceki kademeye göre daha gelişmiş düzeydedir. Bu nedenle planların analitik ve problem çözme odaklı olması gerekir. Temel olarak ortaokul günlük ders planı hazırlarken dikkat edilmesi gereken detaylar şunlardır:
Ortada analitik yaklaşımla çözülebilecek bir problemin olması, öğrencilerin çeşitli etkinliklerle bu problemi çözmeye odaklanmaları sağlanmalıdır.
Grup tartışmaları ve takım çalışmalarıyla öğrencilerin farklı bakış açılarıyla tanışmaları sağlanmalıdır.
Öğrencilerin sürekli olarak geri bildirim almaları ve gelişimlerini gözlemleyebilmeleri önemli gerekliliklerden biridir.
Ortaokul öğrencilerine dair oluşturulan ders planı mantık ve aklın ön planda olduğu birçok detaydan oluşması sonucunda verim sağlayacaktır.
Lise Günlük Ders Planı Hazırlama (9-12. Sınıflar)
Lise çağındaki öğrenciler; eleştirilen düşünme ve bağımsız öğrenme becerileri kazanmaya yeni yeni başlamışlardır. Bu nedenle lise günlük ders planı hazırlama süreci, bu detaylar neticesinde ilerlemelidir. Daha derinlemesine analiz ve eleştirel düşünceye teşvik edecek adımların olması önemlidir. Lise öğrencilerine hazırlayacağınız günlük ders çalışma programında şu detaylar mutlaka göz önünde bulundurulmalıdır:
Öğretmen tarafından verilen herhangi bir konunun birçok bakış açısıyla incelenmesi ve araştırılması sağlanmalıdır.
Proje yapmaya ve geliştirmeye teşvik edilmelidir.
Üniversite hazırlıkları göz önünde bulundurularak daha karmaşık hedeflere yönelik çalışmalar veya uygulamalar sağlanmalıdır.
Hazırlanan ders planının yukarıdaki detayları içermesi neticesinde istenen ve hedeflenen başarı çok daha yakın olacaktır.
Üniversite Günlük Ders Planı Hazırlama (Lisans ve Lisansüstü)
Üniversite dönemindeki öğrencilerin; eleştirel düşünme, bağımsız araştırma ve derinlemesine analiz becerileri gelişim aşamasındadır. Bu nedenle hazırlanacak planda daha karmaşık sorunların çözümlenmesi ve teorik bilgilerin pratiğe dönüşmesi amaçlanmalıdır. Üniversite günlük ders planı hazırlığında olması gereken detaylar şunlardır:
Konuların, birden fazla akademik bakış açısıyla incelenmesi ve öğrencilerin bu yaklaşımları sorgulamaları amaçlanmalıdır.
Bağımsız araştırmaya teşvik edecek projeler sağlanmalı ve öğrencilerin ders dışı kaynaklardan derinlemesine araştırma yapmaları sağlanmalıdır.
Akademik hedefler gözetilerek derin bilgi analizi ve uygulama becerisi geliştirmeye yönelik çalışmalar öncelikli olmalıdır.
Böylelikle üniversite öğrencileri için hazırladığınız günlük ders planının hedeflere çok daha yakın olması mümkündür.
Hazırlanan Günlük Ders Planı Nasıl Geliştirilir?
Hazırlamış olduğunuz ders planını daha da geliştirmeniz adına en temel unsurlardan biri geri bildirimlerdir. Mutlaka öğrencilerden aldığınız geri bildirimleri iyi bir şekilde analiz etmelisiniz. Aynı zamanda öğrencilere ve ders işleyiş süreçlerine göre esneklik sağlamanız önemlidir. Bununla birlikte farklı metotlar araştırmalı ve yeni keşfettiğiniz metotları nasıl hayata geçirebileceğinizi sürekli olarak düşünmelisiniz. Teknolojik araçları kullanmayı asla ihmal etmemelisiniz. Değerlendirme ve ölçme aktivitelerinin sonuçlarını da iyi bir şekilde analiz etmeniz durumunda sahip olduğunuz ders planı her daim gelişecek ve bir adım öteye geçecektir.
Öğretmenler veya öğrenciler için günlük ders planı hazırlama zorunluluğu söz konusu değildir. Verimliliğin artması ve hedeflere ya da kazanımlara ulaşılması adına önerilen bir uygulamadır.
Günlük ders planı, öğretmenler ve öğrenciler arasındaki etkileşimin çok daha verimli olmasını sağlar. Hedeflere giden yolda, oluşabilecek aksaklıkları önler ve zaman verimliliğini artırır.
Giriş, gelişme ve sonuç bölümlerine ayrılan ders, planın uygulanması konusunda en temel adımdır.
Teknolojik aksaklıklar, öğrenci kaynaklı sorunlar, tatiller, öğrenme hızları gibi birçok detaya dair esneklikler içermesi önerilir.