Günümüzde yaygın şekilde kullanılan teknolojik ürünler, yaşamımızı büyük oranda kolaylaştırmaktadır. İnsan hayatının ayrılmaz bir parçası haline gelen bu ürünler birçok yeniliği ile beraberinde getirmiştir. Bunlardan bir tanesi de bilgisayar oyunlarıdır. Bu yazımızda bilgisayar oyunlarının çocuklar üzerinde etkisi konusuna değineceğiz. Oyunların olumlu ya da olumsuz etkileri neler detaylı bir şekilde ele alacağız.
Bilgisayar oyunları gelişen teknoloji sonrası ortaya çıkmıştır. Geçmişte çocuklar, oynayacakları oyunları açık alanlarda tüm arkadaşlarla beraber oynayabiliyorlardı. Fakat günümüzde bilgisayar ve internetin yaygınlaşması ile dışarıda akranlarıyla oyun oynamak yerine, bilgisayar oyunları tercih edilir oldu. Dijital oyunlar günümüz çocuklarının büyük bir vaktini almaktadır. Bu oyunlar hem olumlu hem de olumsuz etkiler oluşturabilmektedir.
Dijital oyunlar çocukların sorunlarla başa çıkabilme becerilerini geliştirmelerine, hızlı düşünme kabiliyetlerini artırmalarına ve bazı durumlarda takım çalışmasını öğrenmelerine imkan tanıyabilir. Fakat bu oyunlarla fazla vakit geçirmenin çocuklar üzerinde fiziksel ve psikolojik etkileri göz ardı edilmemesi gerekir.
Çok sayıda psikolog ve bilim adamı bilgisayar oyunlarının aslında pek çok yararı olabileceğini belirtiyor. Özellikle öğretici olan bilgisayar oyunları çocuklara geleceklerindeki ihtiyaç duyacakları üst düzey düşünme becerilerini geliştirmelerini sağlayabileceği ifade ediliyor. Bilgisayar oyunları çocukların fiziksel sağlıklarını olumsuz yönde etkileyebilmektedir.
Uzun süre ekran kullanımı çocuklarda göz sorunlarına, postür bozukluklarına ve hareketsiz yaşam tarzına sebep olabilir. Ayrıca dijital oyunlar çocukların sosyal becerilerini kısıtlayabilir. Bunun beraberinde aşırı oyun oynamak çocukların uyku düzenini bozabilmekte dikkat dağınıklığına ve hatta oyun bağımlılığına neden olabilmektedir.
Aileler dijital oyunların içeriğine ve süresine dikkat ederek çocukların belli bir süre oyun deneyimi yaşamalarını ve sağlamaları gerekir. Bilgisayar oyunlarında süre sınırlandırılmalı, oyunlar eğitici ve yaşına uygun olmalıdır. Bununla beraber çocukların dışarıda akranlarıyla aktif oyun oynamalarına teşvik edilmelidir.
Faydalı Bilgisayar Oyunları ve Seçim Kriterleri
Bilgisayar oyunlarının genelinde spor, macera, zeka, yarış stratejisi ve savaş oyunları gibi içerikler yer alıyor. Bilgisayar oyunları içerisinde şiddet içerikli oyunlarda mevcuttur. Şiddet ve saldırganlığa yönelik davranışlar yaşamın ilk yıllarında kazanılıyor. Öldürmenin daha çok olduğu bilgisayar oyunları çocuklar için tehlike arz edebilmektedir. Bu tür oyunlar çocuklara öfke ve saldırganlık duygusunu aşılar.
Gerçek yaşamın bundan ibaret olduğunu düşünen çocuk saldırgan davranışlar sergilemeye başlar. Bu konuda en büyük görev, kesinlikle ailelere düşüyor. Çocuğunuz büyüdü ve bilgisayar oyunları oynamak istiyorsa çocuğunuzun hangi oyunları oynayabileceğini önceden belirlemelisiniz.
Uzmanlara göre çocukların 2 yaşından önce teknolojik hiçbir şey ile iç içe olmamaları tavsiye ediliyor. 2 ile 4 yaş arasında olan çocuklar için sayılar hayvanlar renkler ve çiçekleri öğreten çok fazla hareketli görüntü ve ekran parlaklığı olmayan oyunlar tavsiye edilir.
4 ile 6 yaş arasında çocuklar için hafıza geliştirici ve sorumluluk kazandırıcı oyunlar olumlu etkilere neden olabilir. 6 ve 8 yaş arası çocuklar için biraz daha karışık zeka oyunları, sorumluluk ve strateji oyunları, dil öğrenme oyunları, faydalı olurken 8 yaş sonrası olan çocuklar için strateji ve inşa oyunları yararlı olabilir.
Ailenin Yaklaşımı Nasıl Olmalı?
Bilgisayar oyunları konusunda ailenin çocuğa yaklaşımı net olmalıdır. Tamamen bilgisayar oyunları oynama demek hiçbir zaman doğru değildir. Çünkü insanlarda yasaklanmış olan her şeye karşı merak duygusu daha fazla olabilmektedir. Bu nedenle yasaklamak bu aşamada çözüm olmayacaktır. Tamamen yasaklamak yerine çocuğunuza bilgisayarı doğru bir şekilde kullanmayı öğretmeniz ve onu farkı alanlardaki hobilerle tanıştırmanız daha faydalı olacaktır.
Aileler olarak çocuklarımıza pek çok konuda kural koymak durumundayız. Bazen bu kuralları uygulamaya kalkarken hayır demek zorunda kalınır. Ne devamlı olarak hayır demek ne de sürekli evet demek doğru bir tutum değildir. Tamamen hayır demek çocuğun özgüvenini törpülediği gibi devamlı evet demek ise öz saygısını yitirecektir. Bununla birlikte, çocuğunuzun hangi oyunları oynadığını kontrol etmek istiyorsanız Ebeveyn Takip Programı yazımızdan ilham alabilirsiniz.
Sanal Oyun Bağımlılığı Belirtileri
Bilgisayar oyunları bağımlılığı her çocukta farklı şekilde görülebilir. Çocuklar ders çalışmaları ve ödev yapmaları gereken zamanda bilgisayar ile vakit geçiriyorsa bilgisayar sosyal faaliyetlerine ve arkadaş oyunlarına tercih ediyorsa bu bir bağımlılık belirtisi diyebiliriz. Ayrıca öğretmenleri çocuğunuzla ilgili farklı davranışlar gözlemliyorsa bilgisayar bağımlılığından şüphelenmeniz gerekir. Bu durumda çocuğunuzun bilgisayar kullanımı ile alakalı net bir adım atmanız gerekir.
Doğru karar alınıp doğru yöntemler kullanıldığı takdirde bilgisayar oyunları vakit yönetimi, söylenenleri doğru algılama, görsel becerilerinin artışı, eleştirirsen düşünme, zihinsel kapasite yükseltme ve stres anında soğukkanlı kalabilme becerisi gibi özelliklerin kazandırılmasını sağlayabiliyor. Aile çocuktan tamamen bilgisayar oyunlarını yasaklamak yerine doğru kullanmayı öğretmesi ve bu konuda da çocukla beraber hareket etmeleri gerekiyor. Bağımlılık konusunda atılması gereken adımların ilki çocuğunuzu ve yaşadığınız durumu kabullenip uzman desteğinden faydalanarak çözüm arayışına girmektir.
Bilgisayar Oyunlarının Olumlu Etkileri Nelerdir?
Çocuğunuzu tamamen bilgisayar oyunlarından kısıtlamak yerine ve olumsuz etkilerinden bahsetmektense teknolojik aletleri doğru kullanmayı öğretilmesi önemlidir. Yapılan araştırmalar sonucunda bilgisayar oyunlarının çocuklar üzerinde olumlu etkiye neden olduğu da ifade ediliyor. Zihinsel gelişimini geliştirmede olumlu etkiye sahip oyunlara yönelen çocuklar daha rahat kendilerini ifade edebiliyorlar.
Özellikle bilgisayarlı eğitim modülleri dikkat dağınıklığı sorunu yaşayan okuldaki başarısı zayıf olan çocuklara algılama kavrama akıl yürütme görsel beceri gibi yetenekler kazandırmada oldukça yararlıdır. Özellikle sabırsız ve aceleci olan çocuklarda bu olumsuz yönlerini törpülemek onlara katlanmayı, bıkmamayı öğretmek için bu tür oyunları kullanılmaktadır. Zihinsel gelişimi olumlu yönde etkileyen oyunların faydaları şu şekilde sıralanır;
- Bilgisayar oyunlarında geliştirici oyunları tercih eden çocuklarda problem çözme becerisi büyük oranda gelişir.
- Arkadaşlarıyla beraber ekip çalışmasını iyi yönetir ve algısı daha açık olur.
- Eğitici olan bilgisayar oyunları çocukların kısa zamanda hafızasının gelişmesine yardımcı olur.
- Bilgisayar oyunları oynamak daha doğru ve hızlı kararlar almalarını gerektirdiği için karar verme becerileri ve pratik düşünmeleri gelişir.
- İnteraktif bilgisayar oyunları yarıştığı oyun arkadaşları arasında en iyi olması için çocuğu pratik düşünmeye zorlar.
- Oyun oynamak oyun stratejilerini tasarlamak ve kazanmaya yönelik hamleler yapmak çocuğa başarı duygusunu kazandırdığı gibi özgüveninde artırır.
- Bilgisayar oyunu oynayan çocuklarda odaklanma çoklu görev hız doğruluk ve vizyon içerikli testlerde diğerlerine ve oyun oynamayanlara göre daha yüksek performans sergiledikleri yapılan araştırmalarda ifade edilmektedir.
- Geliştirici bilgisayar oyunları oynamak çocuklara daha çok konsantre olmayı amacına ulaşmak için farklı stratejiler tasarlamayı hızlı plan yapmayı ve karmaşık durumlarda nasıl davranabileceğini öğretir.
- Dijital oyunları çocukların bilişsel ve algısal yeteneklerinin motor becerilerinin gelişimine yardımcı olur.
Sonuç ve Tavsiyeler
Bilgisayar oyunları çocukların hayatında tamamen olumsuz etkiler oluşturmak zorunda değildir. Gerek aile gerek çocuklar olsun dijital oyunların potansiyel yarar ve zararları konusunda bilinçli olması gerekir. Bu da eğitim ve farkındalık artırıcı ve faaliyetler ile sağlanabilir. Ailelerin çocuklarının oyun alışkanlıklarını yakın bir şekilde takip etmeleri ve sağlıklı oyun süresi belirlemeleri ile alternatif aktiviteler tavsiye etmeleri önemlidir. Aile gözetimi ile beraber çocuklara sağlıklı ve güvenli oyun alışkanlıkları kazandırmak gerekir. Eğer çocuğunuzun dijital oyun alışkanlıkları hakkında endişeli iseniz profesyonel bir yardım almayı düşünebilirsiniz.
