Gaslighting nedir ve nasıl anlaşılır sorusuna detaylı bir cevap verelim. İşte psikolojik manipülasyonun mağdur üzerindeki etkileri ve belirtileri!
Gaslighting, halk arasında psikolojik manipülasyon ismi ile bilinir. Bu olayda mağdur olan kişi gerçeklik algısını kaybedecek kadar ağır olaylara maruz kalır. Gaslighting olayına bakıldığında görülmektedir ki manipülatif ve mağdur kişi arasında geçenleri mağdur kişi çok geç anlayabilir veya hiç anlayamaz. Olay uzun bir sürece işaret eder ve kişinin gerçeklik algısını yıkıp öz güvenini azaltmaya yönelik işlemler oluşturur. Psikolojik manipülasyon anlaşılması için birtakım alışa gelmiş cümleleri bilmek işe yarayabilir İşte detaylar!
Gaslighting Nedir?
Gaslighting, kimi zaman bilinçli kimi zamanda da bilinçsiz bir şekilde gerçekleşir. Psikolojik manipülasyon ismi ile de bilinen bu durum, “Gas Light” kavramından esinlenilmiştir. Bir İngiliz yazarın yaptığı oyun olan Gas Light, gaslighting ile ilişkilendirilen bir içeriğe sahiptir. Yazar uygulamasında bir gaz lambayı her gün gizli bir şekilde biraz biraz kısmaya başlar. Eşi bu durum sonucunda delirdiğini düşünmeye başlar. Yaşanan bu olay silsilesine bakıldığında son derece başarılı bir manipülatör görmekteyiz.
Gaslighting’e maruz kalan mağdur kişini birçok hakkı gasp edilir. Üstelik bu durumu manipülatör güzel bir şekilde gizler ve tamamen mağduru yıldırmak üzerine davranışlar sergilemeye başlar.
Gaslighting Neden Yapılır?
Manipülasyonu yapan kişinin çok net bir amacı vardır. Aslında burada gözlemlemekteyiz ki karşı tarafı mağdur etmek ele alınır. Manipülatör egosunu toplamak ve mağdurun üzerinden bir güç toplamayı keyifli bulur. Karşı taraf tüm davranışlar sonucunda kontrol altına alınmış olunur. Bu durumda manipülatörün bir mekanizma kurduğunu söyleyebiliriz.
Manipülatör kişinin geçmişine bakıldığında ise aile hayatının hata yapma payını hiç bırakmadığını ve izin vermediğini gözlemleyebiliriz. Birtakım çocukluk travmaları da bu sorunu destekleyen bir neden olarak sayılabilir. Günün sonunda manipülatör karşı tarafın neredeyse çoğu hakkına gasp etmiştir.
Gaslighting Belirtileri Nelerdir?
Gaslighting nedir ve belirtileri nelerdir? Aslında bu duruma maruz kalan mağdur kendini sorgulamaya başladığında en net belirtiyi gözlemlemekteyiz. Mağdur kişi kendisini suçlu hisseder ve kendi hatası olmayan durumları bile üstlenmeye başlar. Suçluluk ve yoksunluk düşünceleri artık kişiyi ele almış duruma gelir. Artık kişi tam anlamıyla gerçeklik algısını bile kaybetmeye başlarsa durum olumsuz sonuçlara doğru evriliyor demektir. Mağdur kişi kendisine birtakım cümleler kurmaya başladığında da net bir şekilde belirtilerden bahsetmek mümkündür.
“Artık ben deliriyorum.” “Deliriyor muyum?” sorularının kendine sormasının artması
Kişinin kendinden şüphe etmeye başlaması
Öz güven kaybının yoğun bir şekilde hissedilmesi
Karşı taraftan devamlı olarak özür dilemek
Asosyal hayat sürme
Hatayı devamlı olarak kendinde bulmak
Kendini suçlamak
Gerçeklik algısının kaybolması
Gaslighting Nasıl Anlaşılır?
Gaslighting yapıldığını anlamak için manipülatörün takındığı tavırlara ve söylediği cümle kalıplarına bakmak gerekir. Belirtilerden söz ettik ve detaylandırdık. Peki ya gaslighting yapıldığı nasıl anlaşılır? Aşağıda sıralayacağımız cümle kalıpları manipülatörün sık sık kurduğu cümlelerdir.
“Senin için son derece üzgünüm çünkü iyice kendini kaybetmeye başladın.”
“Deli gibi davrandığının farkında mısın?”
“Şu an sorun ettiğin şeyin farkında mısın? İyice her şeyi abartmaya başladın.”
“Çevrende senin hakkında oldukça kötü konuşuluyor.”
“Ben öyle bir şey mi dedim? İyice uydurmaya başladığının farkında mısın?”
“Öyle bir konuşma geçmedi!”
“Seninle uğraşılacağını sanıyorsan yanılıyorsun. Bu huylarını kimse çekmez.”
“Seni çok seviyorum ve çok değer veriyorum.”
“Sana bu kadar değer verirken dediklerini nasıl yaparım. Hep seni sevdiğimden oluyor.”
“Hep benden talep ediyorsun ama hiçbir şekilde bir uğraşın yok.”
“Dediklerim anlıktı bunlar gerçek duygularım değil.”
Gaslighting Korunma Yolları!
Bu uygulanan baskı ile başa çıkmak bazen imkânsız görünebilir. Çünkü bu uzun bir süreçtir ve mağdurun farkına varması son derece zordur. Mağdurun gerçeklik algısının kaybolduğunu düşünürsek sürecin ne kadar zor olduğunu da tahmin edebiliriz.
Bu süreçte mağdurun gashlighting yöntemlerinin farkında olması olayı belki de yorumlamasına yardımcı olur. Bu nedenle mutlaka çevremizi bu yöntemler hakkında bilinçlendirmeliyiz. Bu baskıdan kurtulan kişi, psikolojik açıdan yaşadığı sorunlar için terapi desteği alabilir.
Gaslighting Yöntemleri Nelerdir?
Gaslighting nedir ve yöntemleri nelerdir? Baskı ile başa çıkmak adına bir farkındalık yaşamak lazım. Bu farkındalığı yaşayabilmek için ise baskının yöntemlerini ve detaylarını bilmek son derece fayda sağlayacaktır.
Psikolojik manipülasyonu yapabilmek için yalana başvurmak
Söylenen çoğu şeyi inkâr etmek
Yanlış yönlendirme yapmak
Mağduru aşağılamak
Tartışılan konularda çarpıtma yapmak
Konuların her zaman için menfaat için kendi tarafına çekilmesi
Kafada karışıklık oluşturma çabaları
